Brak dostosowanej łazienki to jedna z najczęstszych barier, z jakimi mierzą się osoby z niepełnosprawnością. Podniesiony próg, wąskie drzwi, brak uchwytów czy standardowa wanna potrafią uniemożliwić samodzielną higienę. A jednak nie każdy, kto tego potrzebuje, może liczyć na dofinansowanie. Dlatego już na początku warto wyjaśnić, komu formalnie przysługuje wsparcie z PFRON lub lokalnych instytucji.
W tym artykule znajdziesz aktualne i konkretne informacje: kto może złożyć wniosek, jakie warunki należy spełnić i jak zmieniły się przepisy od czerwca 2025 roku. W dalszej części poznasz też praktyczne wskazówki, dzięki którym nie przegapisz żadnej szansy na dofinansowanie.
Wsparcie z PFRON nie dla każdego
Pierwszym i podstawowym kryterium jest posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Może być ono wydane zarówno osobie dorosłej, jak i dziecku. W przypadku dzieci mowa o orzeczeniu o niepełnosprawności bez stopnia, dla dorosłych – o lekkim, umiarkowanym lub znacznym stopniu.
Nie mniej ważne jest to, by osoba składająca wniosek była właścicielem mieszkania lub miała tytuł prawny do lokalu – może to być umowa najmu, użyczenia albo współwłasność. Bez tego nie da się uruchomić środków z programu „Aktywny samorząd” ani z budżetu gminy.
Dodatkowo konieczne jest, by łazienka była niedostosowana do potrzeb wynikających z niepełnosprawności – oznacza to brak podstawowych elementów, takich jak kabina bez progu, uchwyty, dostępna umywalka czy odpowiednia przestrzeń manewrowa dla wózka.
Od czerwca 2025 r. obowiązują nowe limity dochodowe dla osób ubiegających się o dofinansowanie z PFRON. Zmiany te wynikają z uchwały Rady Nadzorczej PFRON z 14 maja 2025 r. i mają na celu rozszerzenie grona beneficjentów.
Zobacz również: Jak dostosować łazienkę do potrzeb osoby niepełnosprawnej?
Aktywny samorząd – kto może z niego skorzystać?
Jednym z głównych programów dofinansowania remontu łazienki jest „Aktywny samorząd” prowadzony przez PFRON. Zgodnie z jego zasadami, wsparcie przysługuje osobom z niepełnosprawnością ruchową, które mają znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności.
Program obejmuje m.in. dofinansowanie do:
- likwidacji progów i przeszkód architektonicznych,
- montażu uchwytów i poręczy,
- instalacji prysznica bez brodzika,
- poszerzenia drzwi wejściowych do łazienki,
- dostosowania armatury do obsługi jedną ręką lub bezdotykowo,
- montażu umywalki z podjazdem,
- zastosowania antypoślizgowych powierzchni i systemów bezpieczeństwa.
Jeśli wnioskodawca nie jest właścicielem lokalu, ale ma pisemną zgodę właściciela, nadal może ubiegać się o dofinansowanie. Dotyczy to np. osób mieszkających z rodziną.
Osoby starsze i przewlekle chore – czy mają prawo do wsparcia?
Często pojawia się pytanie, czy dofinansowanie przysługuje osobom starszym, które nie mają formalnego orzeczenia, ale ich stan zdrowia wymaga gruntownej zmiany łazienki. Niestety – brak orzeczenia o niepełnosprawności automatycznie wyklucza z większości programów dotacyjnych, niezależnie od wieku i realnych trudności.
W przypadku osób starszych warto rozważyć złożenie wniosku o orzeczenie, jeśli ograniczenia w poruszaniu są trwałe i znacznie wpływają na codzienne funkcjonowanie. Niekiedy można też skorzystać z programów lokalnych – część gmin i miast wprowadza własne zasady wsparcia dla seniorów, niezależnie od orzeczeń. Przykładem może być program „Miejski Fundusz Pomocy Osobom Starszym” realizowany m.in. w Łodzi i Poznaniu.
Od 2024 r. niektóre samorządy wprowadziły dodatkowe programy dla osób 75+ z ograniczeniami ruchowymi, nawet bez orzeczeń – warto zapytać w urzędzie miasta lub gminy.
Zobacz również: Czy PFRON zwraca za remont łazienki?
Kiedy dzieci z niepełnosprawnością mogą otrzymać dofinansowanie?
W przypadku dzieci niepełnosprawnych formalnym dokumentem jest orzeczenie o niepełnosprawności wydane przez zespół do spraw orzekania. Dzięki niemu rodzice lub opiekunowie mogą starać się o dostosowanie łazienki w mieszkaniu lub domu – pod warunkiem, że lokal należy do nich lub mają do niego tytuł prawny.
Warto wiedzieć, że programy nie ograniczają się tylko do osób pełnoletnich. Co więcej – w przypadku dzieci możliwe jest uzyskanie nawet 100% wartości inwestycji, jeśli dochody rodziny są odpowiednio niskie, a dziecko posiada znaczne ograniczenia ruchowe.
Dofinansowanie może obejmować nie tylko remont łazienki, ale również zakup sprzętu pomocniczego (np. krzesełka prysznicowego, podnośnika do wanny, uchwytów) – warto to uwzględnić we wniosku.
Gdzie jeszcze można szukać pomocy, jeśli PFRON odmówi?
Jeśli nie spełniasz kryteriów „Aktywnego samorządu” albo Twój wniosek został odrzucony, warto sprawdzić inne możliwości:
- MOPS / GOPS – w ramach pomocy społecznej lub programów lokalnych
- Powiatowe programy wsparcia osób niepełnosprawnych – niezależne od PFRON
- Fundacje i organizacje pozarządowe – np. specjalizujące się w opiece nad osobami z SMA, MPD lub tetraplegią
- Programy miejskie – np. „Warszawa bez barier”, „Kraków dostępny dla wszystkich”
- Hospicja domowe i stowarzyszenia rodzin pacjentów – niekiedy udzielają wsparcia rzeczowego lub organizacyjnego
Niektóre z tych instytucji mogą udzielić jednorazowego wsparcia finansowego lub zaoferować pomoc rzeczową (np. zakup i montaż siedziska, uchwytów lub baterii).
Zanim złożysz wniosek – sprawdź 5 kluczowych rzeczy
Zanim zdecydujesz się na złożenie wniosku o dofinansowanie remontu łazienki, koniecznie upewnij się, że spełniasz następujące warunki:
- Masz orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności.
- Masz tytuł prawny do lokalu, który chcesz dostosować.
- Łazienka nie jest dostosowana do potrzeb wynikających z niepełnosprawności.
- Twój dochód mieści się w limicie ustalonym przez PFRON (aktualizacja od czerwca 2025 – szczegóły w kolejnym artykule).
- Wiesz, do jakiej instytucji należy złożyć wniosek – może to być PCPR, MOPS lub gmina.
Jeśli spełniasz wszystkie powyższe warunki, masz realną szansę na uzyskanie wsparcia – nie tylko z PFRON, ale również z lokalnych funduszy celowych.
Zobacz również: Jak załatwić dofinansowanie do remontu łazienki dla osoby niepełnosprawnej?
Jeśli zastanawiasz się, czy Tobie lub bliskiej Ci osobie przysługuje dofinansowanie do łazienki, zacznij od sprawdzenia, czy masz aktualne orzeczenie o niepełnosprawności i czy posiadasz formalny tytuł prawny do mieszkania. Od tych dokumentów zależy Twoje „być albo nie być” w programie. Jeśli chcesz lepiej przygotować się do całego procesu, sprawdź również nasz poradnik: jak przystosować mieszkanie dla osoby niepełnosprawnej – znajdziesz tam wskazówki dotyczące nie tylko łazienki, ale także kuchni, sypialni i wejścia do mieszkania.
Nie czekaj – sprawdź, czy spełniasz warunki i złóż pierwszy wniosek jeszcze dziś!
